Savoir vivre - dobre wychowanie

Co to znaczy być człowiekiem przyzwoitym? 

foto.J.Krzewicka

Zbyt trudne, a może niepraktyczne i nie przydatne staroświeckie są stare normy i reguły? Owszem, czasami i tak bywa, że w konfrontacji z ludźmi pozbawionymi wszelkich zasad i norm, stosowanie tych staroświeckich przykazań wydaje się absurdalne. Jedynym skutecznym rozwiązaniem byłoby stosowanie zasady starobiblijnej:  oko za oko, ząb za ząb.  

  Powiedzmy sobie szczerze – nie jest łatwo. Jednak – stosowanie w życiu codziennym starych sprawdzonych norm etycznych i moralnych – wydaje się po prostu głęboko sensowne. 

W społeczeństwie, które się wzajemnie szanuje – po prostu lepiej się żyje. Jakość naszej codzienności jest zdecydowanie lepsza, bowiem obniża się poziom agresji, można uniknąć wielu patologiom i  nieszczęściom, które nas jako całość nie budują, a wręcz  rujnują.
 Tolerowanie zasady, że cieszymy się  z cudzego nieszczęścia, czy  obojętność na patologię, to nie tylko brak empatii, wrażliwości i elementarnej przyzwoitości -  to jest stan chorobowy, który w końcowym rezultacie prowadzi do katastrofy.
Z reguły, kto ma samoświadomość, że sam nie jest w porządku, nie będzie głośno protestował przeciw łamaniu norm. Tak to działa. Z kolei jak łatwo o hipokryzję i zakłamanie. Tym właśnie charakteryzuje się system totalitarny: patologizuje społeczeństwo, jednostki, łamie charaktery, żeruje na słabościach.

Ludzie nie mają odwagi protestować przeciw łamaniu norm moralnych i etycznych, wręcz się do tego przystosowują.

Tak, nasze przyzwoite zachowanie jest cząstką większej całości i ma dużo większy sens, jak nam się wydaje.  Choć czasami nie tylko wydaje się, ale jest niemal pewne, że nieprzyzwoitość opłaca się, bo daje konkretne  namacalne materialne korzyści - to jednak musimy mieć świadomość, że to my tworzymy cywilizację, w której przyszło nam żyć. Możemy ją uczynić znacznie lepszą i wejść na wyższy poziom wtajemniczenia.   Tylko musimy uwierzyć, że  przyzwoitość w dalszym rozrachunku bardziej się opłaca.

Zacznijmy od szacunku.  Grzeczność, uprzejmość, uczynność i skromność oraz dobre maniery są niezbędnym warunkiem prawdziwej kultury życia. Dobre zachowanie nie jest tylko sprawą zewnętrzną, formalną, lecz jest wyrazem postawy godnego i przyzwoitego człowieka, który szanuje innych, ponieważ szanuje samego siebie. Ogromne znaczenie ma wychowanie w atmosferze wzajemnego szacunku, jakie otrzymujemy w dzieciństwie.  

Kto się sam nie ceni, nie może się spodziewać, że będą go szanować inni. Tracąc poczucie własnej godności, tracimy przekonanie o godności ludzkiej, a to już droga do przemocy.

Oto kilka „staroświeckich”  zasad zaczerpniętych z przedwojennych poradników:

W pracy i w życiu codziennym

Ciągle widzimy, że zarówno młodzi jak i starsi zachowują się „byle jak”, czyli nieskrępowanie… a chęć imponowania bierze się za pewność siebie.  Sztuką jest opanowanie, zwłaszcza dla ludzi z bujnym temperamentem. Co innego bowiem opanować się oznacza dla flegmatyka, a co innego dla choleryka. Nie mniej jednak niezależnie od tego, jaki mamy temperament, z którym się przecież rodzimy, warto zadbać o  charakter.

Brak opanowania uchodzi dużo bardziej za złe kobiecie niż mężczyźnie. 

Ale ogólnie jest nietaktem wtedy gdy: 

- swojego małżonka, małżonkę krytykujemy wobec członków rodziny, przyjaciół, znajomych, kolegów i wspólników ośmieszając, podkreślając błędy i słabostki.

- matka czy ojciec  przy obcych ludziach wybuchając gniewem karci dzieci, a nawet bije.

- jako właścicielka przedsiębiorstwa jest niegrzeczna wobec klientek i szykanuje swoje podwładne.

- jako zwierzchnik zachowuje się zbyt wyniośle i arogancko

- jako pracownik odnosi się wulgarnie lub nieprzyjaźnie i nieszczerze do przełożonych i kolegów.

Nie jest dobrze widziany zarówno nadmierny tupet jak i nadmierna nieśmiałość – przechodzącą w lizusostwo i płaszczenie się, które w żadnym wypadku nie należy mylić ze skromnością i poprawnymi manierami.  

Postawę dobrze wychowanego człowieka musi zawsze cechować grzeczność, uprzejmość, otwartość i poczucie własnej godności.

Oto kilka żelaznych zasad

- Jak najczęściej używaj słów „proszę” i „przepraszam”

- Grzeczność, jeśli nie jest czczą formą, powinna być szczera.

- Względy wobec słabszych i gotowość śpieszenia im z pomocą powinny być absolutną oczywistością.

- „Mowa jest srebrem, milczenie złotem” – Kto dużo mówi, mówi wiele głupstw.

- Kto nadużywa pokładanego w nim zaufania, stawia się w złym świetle. Dyskrecja jest cnotą, którą należy strzec zwłaszcza, jeśli ktoś powierzy nam w zaufaniu swoje sekrety.

- Nawet doznawszy zawodu ze strony osoby, którą się ceniło lub kochało, należy zachować się spokojnie i z godnością nie gubiąc się w nienawiści i chęci zemsty.

- Spóźnienie się może mieć wybaczalne powody, ale chroniczna niepunktualność jest obelgą dla czekających.

– Każdy człowiek ma słabostki i wady! Kto nie dostrzega własnych przywar lub uważa za słuszne, że inni się z nimi godzą, tego nie powinny drażnić wady innych ludzi.

- Przy bliskiej znajomości lub koleżeńskim współżyciu lepsza jest pewna powściągliwość niż zbytnia poufałość.

- Na koniec recepta przynosząca niezawodny rezultat: trzeba nauczyć się słuchać, bo to cenna zaleta nie tylko towarzyska. Jest bowiem dowodem nie tylko braku dobrego wychowania, ale także złych zamiarów, gdy komuś przerywa się i nie pozwala wypowiedzieć do końca. Denerwująca jest gaduła uporczywie wtrącająca swoje trzy grosze i zagłuszająca wypowiadającego się.